De Balokken : een parel die smeekt om de juiste aanpak!

In 1991, inmiddels al 20 jaar geleden, ontstond het 36 ha grote eiland “De Balokken” na het rechttrekken van de Leie tussen Komen en Wervik. De weg lag open voor een prachtig natuurgebied met eindeloze ecologische en toeristische mogelijkheden voor Wervik. De unieke ligging van de Balokken, zwevend tussen Frankrijk en België staat tevens perfect symbool voor de typische geschiedenis van Wervik als grensstad.

De Balokken zijn een schitterende locatie die al vele jaren een echt rijk natuurgebied van formaat konden geweest zijn, dat volk van ver uit Wervik aantrok tijdens onder meer fiets- en wandeltochten door de streek. 20 jaar later stellen we echter vast dat het eiland nog steeds een grote bron van zorgen is door het jarenlange compleet gebrek aan visie, de besluiteloosheid van de besturen en de verwaarlozing van grote delen van het eiland. Deze houding heeft geleid tot een opstapeling van problemen van uiteenlopende aard die de Balokken en bijgevolg Wervik steeds weer in een negatief daglicht plaatsen.

We herinneren ons over de jaren heen de vernieling en brandstichting van de vogelobservatiehut aan het moerasgedeelte, de vaak drugsgebonden en grensoverschrijdende criminaliteit op het eiland, de verwaarlozing van de aanlegsteigers voor boten op het recreatiegedeelte, de inbraken en vandalisme in tearoom “De Balokken”, de vervuiling en zware overtreding van de milieunormen door de franse fabrieken aan de overkant, de langzame teloorgang van het moerasgedeelte door verlanding en gebrek aan beheerswerk en onderhoud door het Agentschap Bos en Natuur (ANB), de kapotgesneden touwen op de volledig verzakte houten loopsteigers doorheen het ruige moerasgedeelte, als wrange kers op de taart de dubbele brandstichting dit voorjaar door franse jongeren waarbij maar liefst 5000m² van het meest waardevolle moerasgedeelte opging in de vlammen samen met de omheining op het einde van de vlonder, de recente beslissing om de populaire Leie Events niet meer jaarlijks te laten doorgaan,   …

20 van de 36ha is parkgebied en jarenlang zag het eiland eruit als een pas gemaaid voetbalveld waardoor de natuur quasi geen kansen kreeg. Naar aanleiding van de betreurenswaardige recente branden stelde het ANB zelf dat het meest waardevolle moerasgedeelte getroffen is en dat het omringende landschap ecologisch arm is.

Het grootste gedeelte van het eiland is eigendom van ANB, maar het onderhoud en beheer ervan loopt fout. De moeraszone is volledig aan het verlanden en wilgen nemen door deze uitdroging de plaats in van het kostbare riet. De rijkdom aan amfibieën is daardoor bijna volledig verdwenen. Misschien kan een windwatermolen in combinatie met beheerswerk een oplossing zijn door op constante basis water over te hevelen naar de volledig uitgedroogde vijver.  De huidige bestuursploeg in Wervik verschuilt zich bij klachten steeds achter het feit dat zij geen eigenaar is van dit gebied. Maar onze stelling is :” de aanhouder wint.” Wie maar genoeg blijft aanbellen bij de verantwoordelijken met de prangende vraag tot onderhoud, uitbaggering van moeras- en rietgedeelte en herstellingen, haalt uiteindelijk toch zijn slag thuis. 

Als oppositie vragen wij op de gemeenteraad al jaren om actie, om beslissingen, om een lange termijnvisie voor de Balokken met meerwaarde voor de natuur, voor de inwoners en bezoekers en voor Wervik zelf.

De hoeve met 2 ha land staat al geruime tijd te koop voor 349.800 euro via een immokantoor in Wervik en heeft enorme mogelijkheden. Als er nog lang getalmd wordt, is ze misschien definitief verkocht aan een particulier en is een resem van troeven voorgoed weg. De vzw Legia was geïnteresseerd in de aankoop om er een Keltische hoeve te bouwen, een soort site van experimentele archeologie, omringd door bos en boszoom die een overgang naar de rest van het eiland vormen. Het principe experimentele archeologie getrouw, wil Legia ook gewassen kweken en dieren houden. Dit project zou een grote extra educatieve en toeristische waarde bieden voor Wervik en het Gallo-Romeins verleden van Wervik in de verf zetten.

ANB, zo leerden we uit een antwoord op onze vragen tijdens de gemeenteraad van 7 juni, zou nu toch uiteindelijk ook geïnteresseerd zijn in de aankoop en er zou een procedure tot onderzoek bezig zijn op Vlaams niveau. In de gemeenteraad kregen we echter geen antwoord op de vraag of de optie die nu blijkbaar genomen is op de hoeve, door één van de hierboven genoemde partijen is… Laat ons hopen dat eind juni nu eens echt een keuze wordt gemaakt door aankoop van de hoeve door het Agentschap Natuur en Bos, of door Legia, of door Stad Wervik of een gezamenlijk partnership van alle betrokken partijen!

Waren de Balokken een opportuniteit in het bedrijfsleven, dan zou men spreken over een gouden project dat ons toelacht om te worden ontwikkeld. Waarom slaagt de bestuursploeg in Wervik er dan maar niet in om de troeven die we hebben op een positieve, concrete en permanente manier uit te spelen?

Laten we nu eens concreet voorstellen. De verschillende meningen in ontwikkelingskeuze hoeven elkaar niet uit te sluiten. Een bloeiende actieve recreatieve zone met de toekomstige kampeerplaats voor mobilhomes, de tearoom, de trekkershutten en de jachthaven aan de ene kant van het eiland trekt volop mensen aan. Hun aanwezigheid zorgt voor een grotere sociale controle op het eiland wat vandalisme sterk afremt.Aansluitend op de recreatieve zone zien we een toegankelijke natuurzone met herstel in ere van de waardevolle moeraszone.  Daaraan palend de experimentele archeologische site, vergelijkbaar met de schitterende archeosite van het kleine dorpje Aubechies nabij Beloeil, die duizenden bezoekers per jaar kan lokken die anders nooit in Wervik zullen komen en meteen ook het Tabaksmuseum aan de overkant bezoeken. De omliggende gronden van de hoeve worden begraasd door dieren, bij voorkeur zeldzame oude en streekeigen rassen waarvan de kweekprogramma’s voor behoud van dit levend erfgoed al jaren gesubsidieerd worden. Gekoppeld aan de Keltische hoeve zien we een mooie tentoonstellingsruimte met aandacht voor ons rijke Gallo-Romeins verleden. De nabije archelogische opgravingen n.a.v. de heraanleg van de centrumstraten gaan wellicht waardevol materiaal opleveren en dan kunnen we misschien Tongeren achterna. Het typische grens- en oorlogsverleden van Wervik kunnen hier ook aan bod komen. Het beeld van “De Blauwer”, dat ons intens smokkelverleden symboliseert kijkt ons van de overkant aan. Dus waarom ook geen permanente tentoonstelling over de smokkel in de grensstreek destijds. Op het eiland wordt duidelijk de link gelegd met ons Nationaal Tabaksmuseum dat prachtig bereikbaar aan de overkant van de Leie ligt en vice versa, wat beide partijen een grote meerwaarde biedt. De prachtige Sint-Medarduskerk biedt ons een schitterend panorama vanop de Balokken en smeekt om bezocht te worden. Op de hoeve worden inlevingskampen en activiteiten voor kinderen en scholen georganiseerd. Zelfs de franse fabrieken aan de overkant kunnen betrokken worden in een tentoonstelling of project rond de dagelijkse tocht van zoveel arbeidende Wervikanen naar de Noord-Franse fabrieken destijds. En het uiterste gedeelte van het eiland, dichtst bij Komen kan een ontoegankelijk rust- en ontwikkelingsgebeid worden dat echt ongestoord natuurherstel toelaat. En zo kunnen we nog een tijdje verdergaan.

U ziet het, het eiland “De Balokken” lacht ons toe, geef het een eerlijke kans. N-VA Wervik- Geluwe bruist van de ideeën om het tot een pareltje te maken.
CNOCKAERT ANNE-CATHERINE